Sách “Đạo – Con đường không lối” giúp mình nhận ra nhiều điều, trong đó đặc biệt nhất là lý giải cho một cảm xúc “thiếu tự nhiên, thậm chí còn thêm phần áy náy” nảy sinh trong mình mỗi khi mình sử dụng điều này, đó là sự an ủi bằng cách so sánh.
Người Việt mình có câu “nhìn lên chẳng bằng ai nhưng nhìn xuống thì chẳng ai bằng mình” nhằm để an ủi cho thực trạng nửa vời của họ. Hoặc khi gặp chuyện không vui nào đó, ta thường nhìn vào số phận hay hoàn cảnh khác “có vẻ như tệ hơn ta” để tự an ủi bản thân rằng cuộc sống của mình vẫn còn hơn rất nhiều người bất hạnh ngoài kia.
Trước đây, mình cũng đã tự an tủi bản thân như vậy nhằm khoả lấp đi những cảm xúc tiêu cực hoặc buồn phiền trong lòng mỗi khi gặp chuyện không như ý. Thật lạ là khi tự an ủi theo cách này, mình chỉ cảm thấy khó chịu, áy náy hơn là cảm giác nhẹ lòng. Lúc đó mình vẫn chưa hiểu tại sao và một cách rất tự nhiên mình đã không còn làm như vậy nữa.
Khi đọc chương “người biết cách tự an ủi” trong sách “Đạo – con đường không lối” thì mình mới vỡ lẽ ra được lí do. Tự an ủi bằng cách so sánh là nguyên nhân khiến mình cảm thấy áy náy hơn là nhẹ nhõm.
Mình trích một đoạn ngắn dưới đây, có thể chưa đủ để hiểu hết toàn chương nhưng mình nghĩ bạn có thể sẽ “bắt gặp” chính mình trong đó vì hầu như ai trong chúng ta cũng đã có lúc tự an ủi bản thân theo cách này.
Osho nói rằng “hạnh phúc có được từ sự so sánh là thứ hạnh phúc giả tạo”, “với Đạo nhân, sự an ủi là tiêu cực – nó không phải là mãn nguyện… an ủi nghĩa là bằng cách nào đó hợp lý hoá tình huống của con người – cố không quá lo lắng, cố không quá bận tâm, tạo bộ đệm xung quanh người, mọi người thường tạo bộ đệm xung quanh mình để cuộc sống bớt bị xóc”.
“Những thứ được mệnh danh triết lý an ủi là những bộ đệm. Bạn thấy bạn nghèo, bất hạnh khủng khiếp nảy sinh trong bạn – hãy tạo ra bộ đệm: Biết bao người cũng nghèo, hàng triệu người cũng nghèo, thế sao phải lo lắng vì nó? Bạn ốm đau, đau khổ nảy sinh – hãy đến bệnh viện, đến đó và nhìn mọi người, rồi bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc. Bạn tạo ra bộ đệm: ít nhất bạn chưa đến mức ốm đau như những người khác. Bạn mất một chân – cứ ra phố và nhìn kẻ ăn xin mất cả hai chân; sẽ cảm thấy được an ủi ngay. Đấy là những bộ đệm, luôn nhìn vào những người không có nhiều như bạn có. Bằng cách đó, cuộc sống trở nên bớt xóc hơn, bạn sống thuận lợi hơn, thoải mái hơn và bạn không bị bối rối”.
Thật ra, tự an ủi bản thân bằng cách so sánh là không hề sai. Bạn hoàn toàn có thể tạo “bộ đệm” để “giảm xóc tinh thần” và nếu cách này giúp bạn có được sự thanh thản nhiều hơn là lo lắng và nỗi buồn thì vẫn là quá tốt.
Tuy nhiên, lí tưởng nhất vẫn là đừng so sánh mình với ai hay điều gì khác. Sự an ủi có được bằng cách so sánh sẽ không giải quyết được tận sâu gốc rẽ các vấn đề nội tâm của bạn, thay vào đó nó chỉ đang giúp tâm trí bạn tạm quên.
Như Osho đã nói: Bạn “phải đối mặt với cuộc sống. Có gay go; có nhiều đau đớn, nhưng cũng phải đối mặt với đau đớn. Có đau khổ; phải đương đầu với nó, phải vượt qua nó mà không cần lời giải thích và không cần sự an ủi nào hết. Nếu bạn có thể sống mà cuộc sống của bạn mà không cần lý thuyết hoá nó – trực tiếp, lập tức, từng khoảnh khắc – một ngày nào đó, bạn sẽ tìm đến cội nguồn của niềm vui, không phải là an ủi, mà là mãn nguyện. Và có gì khác biệt? Mãn nguyện là trạng thái tích cực của bản thể bạn, an ủi là tiêu cực”.
Có rất nhiều cách tự an ủi chính mình một cách lành mạnh mà không cần phải so sánh với bất cứ ai. Đó là nhìn thẳng vào vấn đề của chính mình, tìm ra điều tích cực hoặc tốt đẹp ngay trong vấn đề đó.
Cách này làm mình nhớ tới một câu truyện ngắn rất đẹp có tựa đề “người suốt đời gặp may”. Mình xin trích lại dưới đây.
“Buổi sáng đi làm, chị nhìn thấy bánh trước của chiếc xe máy bị xẹp hoàn toàn, chị nghĩ: “May quá, nếu xe xẹp lốp trên đường cao tốc thì không biết hậu quả sẽ ra sao”.
Vì phải dắt xe đi thay săm nên chị đến công ty trễ mất 15 phút. Bà phó phòng nói rằng giám đốc cho gọi chị. Chị nghĩ: “Nếu giám đốc khiển trách về việc đi làm trễ thì mình sẽ thành khẩn xin lỗi chứ không thanh minh”.
Nhưng không có một lời khiển trách nào cả. Sếp gặp chị để mong chị thông cảm rằng lẽ ra hôm nay chị phải nhận được quyết định tăng lương, vì đã đến hạn, nhưng vì mục tiêu chống lạm phát nên Chính phủ đã cắt giảm nhiều hạng mục đầu tư công, trong đó có một dự án của công ty. Do vậy, tình hình tài chính của công ty có gặp khó khăn nên chị và một số người đáng lẽ được tăng lương đợt này nhưng phải lùi lại một thời gian và sẽ được đền bù vào kỳ tăng lương sau.
Chị về phòng làm việc với một niềm vui nho nhỏ: “Vẫn là may. Nhà nước cắt giảm đầu tư công tới hơn 41.000 tỷ đồng, nhiều doanh nghiệp lao đao, phải giảm lương của cán bộ công nhân viên, thậm chí có đơn vị phải cắt giảm nhân lực. Mình không bị giảm lương, lại còn được đền bù vào kỳ tăng lương sau, thế là may. Cái may thứ hai là mình được làm việc với một ông giám đốc tài ba và rất tử tế”. Buổi chiều, chị mua hải sản, làm một bữa cơm thịnh soạn để cả nhà ăn mừng ba cái may trong ngày của chị.
Ngày hôm sau, trên đường đi làm về, chồng chị bị một gã ngổ ngáo chạy xe đánh võng va vào xe của anh ấy, khiến chồng chị bị tai nạn, xây xát ở chân và tay. Khi nghe chồng kể chuyện này, chị nghĩ: “Thế là quá may, bị tai nạn giao thông mà chỉ xây xát nhẹ chứ không phải vào viện”. Và chị lại làm một bữa tươi để ăn mừng cái may của gia đình mình. Khi mẹ chị qua đời vì tuổi cao và bệnh nặng, tôi đến chia buồn, chị nói: “May mà mẹ em đi vào một ngày tuyệt đẹp, nắng vàng rực rỡ, lại là ngày hoàng đạo, không có mưa nên cái huyệt rất khô ráo”.
Như thế đó, chị là một người suốt đời gặp may. Đó không chỉ là một lối tư duy tích cực mà còn là một lối sống lạc quan và nhờ lối sống này mà chồng con chị không bao giờ phải nghe tiếng thở dài (cái âm thanh não ruột nhất thường phát ra từ người đàn bà). Ở đâu và bao giờ, nụ cười cũng luôn nở trên môi chị và nhờ thế, trong giao tiếp chị luôn chiếm được cảm tình của người khác và chị làm việc gì cũng hanh thông. Giờ đây tuy đã gần 40 tuổi rồi nhưng nom chị vẫn trẻ trung như tuổi 20″
Nếu nói rằng mình đã hoàn toàn biết cách tự đương đầu với những nỗi khổ, niềm đau hay những điều bất như ý thì cũng chưa hẳn đúng. Chỉ là mình chọn cách nhìn thẳng vào nó thay vì tạo ra nhiều “bộ đệm” bằng cách so sánh.
Và chỉ đơn giản là NGƯNG SO SÁNH. Với cách này, mình cảm thấy bình an hơn, mọi cơn bão lòng (nếu có) vì thế cũng tan rã nhanh hơn.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian truy cập Blog của Kim và đọc bài viết này (^.^)
